Cá Ngựa (Hải Mã)

Cá ngựa là một loại sinh vật biển được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc chữa bệnh bởi đem lại rất nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Không chỉ tốt cho sinh lý nam và nữ, vị thuốc từ cá ngựa còn có khả năng ngăn chặn các u bướu phát triển nên có thể dùng cho trẻ em trong một số trường hợp. Tuy nhiên người dùng phải đảm bảo dùng đúng cách, đúng liều lượng mới mang lại những giá trị tốt nhất.

Đặc điểm về cá ngựa

Cá ngựa thuộc một chi động vật biển với tên khoa học là Hippocampus sp, ngoài ra dân gian còn gọi loài sinh vật này với những cái tên quen thuộc khác là hải mã, thủy mã hoặc mã đầu ngư. Thủy mã thường được tìm thấy tại vùng biển nhiệt đới và ôn đới , trú ẩn dưới các rạn san hô, thảm cỏ biển hay gần các cửa sông. Ở Việt Nam bạn có thể nhìn thấy rất nhiều cá ngựa Hạ Long, Quảng Ninh và ở Phú Quốc khi lặn sâu xuống khoảng 30m.

Hình dáng cá ngựa

Mặc dù được gọi là “cá” như hải mã có hình dáng cực kỳ độc đáo, chúng dài khoảng 15-20cm, đường kính thân khoảng 2-4cm và không có vảy. Phần đầu của loại sinh vật này có hình dáng hơi giống đầu ngựa, trên đỉnh đầu có có vài chiếc gai nhô ra, phần miệng dài giống vòi nhằm hút thức ăn. Phần mắt của mã đầu ngư khá sâu và bé nhưng được đánh giá là một trong những sinh vật có thị lực cực kỳ tốt dưới đáy biển.

Từ phần cổ trở xuống ưỡn cong như hình chữ S, phần bụng bình to khiến cả thân mình ưỡn về phía trước. Mình khá khá dẹt, dù không có vảy nhưng lại được bao bọc bên ngoài bởi lớp da đầy góc cạnh, chạm vào sẽ thấy cứng và đau. Phần đuôi của cá có thể xoắn vào nhưng hình xoắn ốc, toàn bộ cơ thể đến đuôi có khoảng 40 đốt xương. Đuôi cá ngựa có thể cuốn quanh tảo biển hay san hô khi cần thiết để không bị trôi.

Mặc dù có cơ thể khá cứng cáp nhưng phần đuôi và cổ của cá ngựa lại cực kỳ linh hoạt, có thể gập sát thân người. Cá ngựa sẽ di chuyển thẳng đứng bằng cách vẫy phần vây nhỏ ở lưng, hay đuôi với tốc độ khoảng 35 lần/ giây để đẩy thân mình tiến lên trên, do đó mà khả năng di chuyển của chúng không tốt, dễ bị các động vật lớn phát hiện. Thức ăn của loài sinh vật này là chân chèo (Copepoda) ở trong các ao cá nuôi tôm hay tôm biển là thứ chúng luôn nhắm tới khi ở ngoài biển.

Một điều thú vị là ở cá ngựa, con đực sẽ đảm nhiệm việc ấp trứng. Chúng thường đi thành từng cặp, khi đến mùa sinh sản con cái sẽ để trứng vào túi trước ngực của con đực, con đực sẽ phóng tinh trùng để xảy ra quá tình thụ tinh. Số lượng trứng có thể lên tới 1500 quả và sau  9- 45 ngày việc ấp trứng sẽ hoàn thành, cá ngựa con phát triển đầy đủ và dần khỏi cha mẹ. Tuy nhiên số lượng sống sau khi rời cha mẹ chỉ khoảng 1/ 1000 con. Sau đó vài giờ hay vài ngày quá trình sinh sản thụ tinh có thể thực hiện trở lại.

Ngoài ra cá ngựa còn có khả năng thay đổi màu sắc tùy theo môi trường tình huống. Đôi mắt sắc bén, cho phép khả năng quan sát tốt cũng như việc thay đổi màu sắc sẽ giúp nó bảo vệ bản thân tốt hơn trước những sinh vật to lớn để bù đắp cho tốc độ chậm chạp của mình.

Phân loại hải mã

Dựa vào màu sắc, nơi phân bổ mà hải mã được chia thành rất nhiều loại. Có nghiên cứu chia theo chiều dài của mõn, chiều dài của cơ thể nhưng cũng có nơi chia theo đặc điểm phân bố. Tuy nhiên hầu hết tất cả các loại cá ngựa đều được sử dụng làm thuốc bổ như nhau nên bạn không cần quá lo lắng.

Cụ thể các nhóm cá ngựa chính thường được phân chia bao gồm

• Cá ngựa gai: thường có mặt ở các nước Châu Á, ở Việt Nam nhóm này được tìm thấy nhiều tại Vịnh Bắc Bộ, biển từ Đà Nẵng đến Vũng Tàu, Kiên Giang. Cá ngựa gai có tính thẩm mỹ cao với những cái gai lớn trên đầy như chiếc vương miện, cơ thể có màu nâu nhạt, trên đỉnh của các gai thường có chấm đen nhỏ.
• Cá ngựa Indonesia: đúng như tên gọi, loài hải mã này được tìm thấy nhiều tại Indonesia, gần các bờ vịnh và biển của đất nước này. Loài này được được mệnh danh là thủy mã chúa bởi có kích thước khá lớn các loại thủy mã với chiều dài có thể lên tới 30cm. Loài này thường có đến 3 màu sắc là trắng, vàng nhạt và đen. Đặc biệt loài này thường được dân gian dùng trong các bài thuốc cho nam giới nhất vì rất tốt cho sinh lý nam.
• Cá ngựa xương: toàn thân loài hải mã này đều được bao bọc bởi những cạnh xương sắc bén nên được gọi là cá ngựa xương. Chúng thường xuất hiện nhiều trên các vùng nước ngọt ở nước Đông Nam Á nên thường được nhiều người nuôi tại nhà để bán cho những người có nhu cầu về làm thuốc.
• Cá ngựa đen: loại hải mã này có đặc điểm rất dễ nhận biết chính là toàn thân có một màu đen tuyền, thường sống tại khu vực biển Ấn Độ Dương. Tại Việt Nam chúng được tìm thấy nhiều tại Bắc Bộ, Nam Trung Bộ, Phú Quốc, Kiên Giang
• Cá ngựa trắng: không chỉ có màu trắng lấp lánh nổi biển dưới đại dương xanh, loài hải mã này có có kích thước lớn nhất trong các loại hải mã và cũng được tính là có kích thước lớn nhất thế giới. Độ dài thân trung bình của chúng là 30-35cm. Những tác dụng dược lý của hải mã trắng cũng được đánh giá cao và khá quý hiếm nên có giá trị kinh tế rất cao.
• Cá ngựa chấm: đặc điểm hình thái dễ nhận biết nhất của loại hải mã này là có 3 chấm đen nằm ở phần lưng trên đốt xương vòng  ở vị trí số 1, 4 và 7.

Đánh bắt và sơ chế hải mã

Cá ngựa thường được đánh bắt nhiều vào mùa hè và mùa thu. Tuy nhiên hiện nay nhà nước vẫn chưa cho phép các chương tình đắt bắt cá ngựa rộng rãi trên quy mô lớn để tránh nguy cơ số lượng hải mã ngày càng bị thu hẹp. Do đó hầu hết ngư dân thường đánh bắt các loại cá khác kết hợp với cá ngựa sau đó lọc cá ngựa riêng.

Thường hải mã tươi khi vừa đánh bắt trực tiếp về thường có mùi khá tanh. Bạn cần sơ chế cá ngựa bằng cách lột bỏ phần da bên ngoài và loại bỏ ruột bên trong, uốn cong đuôi sau đó đem phơi khô hay sấy cho kiệt nước mới có thể bắt đầu đem đi sử dụng. Bạn có thể dùng trực tiếp cá ngựa phơi khô hay đem đi nghiền mịn để sử dụng, tùy theo mục đích.

Hầu hết nếu dùng để ngâm rượu người ta sẽ sử dụng một cặp hải mã đực – cái, ít khi được dùng riêng lẻ. Bạn nên mua các dạng cá ngựa khô để tiết kiệm thời gian sơ chế cũng như đảm bảo việc sơ chế đúng cách nhất thì khi ngâm rượu sẽ an toàn hơn.

Công dụng của hải mã

Ngay từ xa xưa, dân gian đã sử dụng hải mã vào trong rất nhiều bài thuốc chữa bệnh hay dùng để ngâm rượu để bồi bổ sức khỏe, tăng cường thể lực. Theo y học cổ truyền, thủy mã có tính ấm, vị ngọt mặn, quy vào can thận, không độc nên cực kỳ tốt cho sinh lý nam và nữ. Nam dùng cá ngựa giúp bổ thận tráng dương, cơ thể cường tráng, kéo dài thời gian “yêu” lâu dài và mãnh liệt hơn. Nữ dùng cá ngựa giúp điều hòa kí huyết, tăng khả năng đậu thai nên thường được dùng cho những người vô sinh hiếm muộn.

Đông y cũng thường kê các bài thuốc có cá ngựa cho những người bị suy nhược thần kinh, sức khỏe suy yếu, đau lưng, mụn nhọt, thiếu màu gây xanh xao vì thực sự mang đến nhiều kết quả tốt.

Các nghiên cứu y học hiện đại cũng tìm ra rất nhiều hoạt chất có ích trong cá ngựa, có tác dụng tốt cho sức khỏe. Bao gồm

•  Enzym sinh tổng hợp prostaglandin: đây là một trong những hoạt chất quan trọng có tác dụng ổn định thần kinh, tăng cường hệ thống miễn dịch đồng thời cân bằng các hormone cần thiết. Đặc biệt prostaglandin sẽ kích thích cơ thể  sản xuất ra nhiều hơn oxytocin – hormone rất cần thiết cho các quá trình chi phối tình dục cho não bộ, cần thiết cho cả sinh lý nam và nữ.
• Docosahexaenoic acid (DHA): đây cũng là một hoạt chất cần thiết để sản xuất ra tinh trùng cho nam giới, làm tăng cường chất lượng và số lượng tinh trùng. Nhờ đó là tăng khả năng sinh sản và thụ thai khi giao phối.
• Peptid: tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, tạo ra lớp phòng chắn để bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công xâm nhiễm của các tế bào ngoại lai.
• Protein: không chỉ giúp tăng cường thể lực cho cơ thể, protein còn giúp chống lại quá trình chống oxy hóa, giúp người dùng kéo dài tuổi xuân và tăng cường sự sung mãn cho cơ thể.
• Các gene chống khối u: đây là một chất rất quan trọng trong cá ngựa bởi có thể chống lại sự hình thành của các khối u, có thể dùng được cho các bệnh nhân u bướu, người bị ung thư để làm chậm quá trình phát triển của bệnh.
• Một số tác dụng khác: tăng sản sinh các tế bào hồng cầu, giải độc cơ thể, tăng cường thể lực một cách tốt nhất.

Bởi thế mà không chỉ đông y mà tây y cũng sử dụng dược liệu này vào trong rất nhiều loại thuốc chữa bệnh. Đặc biệt vị thuốc này vẫn được dùng nhiều nhất trong các bài thuốc trị yếu sinh lý, rối loạn cương dương, trị di tinh mông tinh cho nam. Trẻ em cũng có thể sử dụng dược liệu này nhưng thường rất hạn chế chỉ dùng trong một số trường hợp đặc biệt.

Cách dùng cá ngựa chữa bệnh

Có rất nhiều bài thuốc dùng cá ngựa mà bạn có thể áp dụng tại nhà. Bạn có thể dùng cá ngựa riêng lẻ để sắc thuốc, ngâm rượu hay kết hợp với với các dược liệu khác để tăng cường tác dụng tốt nhất. Bạn có thể tham khảo các bài thuốc phổ biến sau đây

Bài thuốc cải thiện tình trạng u bạch, nổi bướu tại bụng từ cá ngựa

• Chuẩn bị các dược liệu bao gồm 1 cặp cá ngựa khô và 1 ít gạo tẻ vừa đủ
• Hải mã sau khi rửa sạch bụi bẩn bên ngoài thì thái nhỏ, đem hầm nước để cá ngựa mềm hơn
• Cho thêm gạo vào ninh đến khi nhừ
• Nêm nếm các gia vị vừa đủ dùng ăn ngay khi còn nóng

Cá ngựa cải thiện các triệu chứng hen suyễn, thở khò khè

• Chuẩn bị khoảng 5g cá ngựa cùng 10g đương quy
• Làm sạch các dược liệu rồi đem ninh cùng 200ml, đợi sôi thì vặn nhỏ đun lửa nhỏ để nước sôi liu riu cho đến khi cạn còn 50ml
• Chắt lấy phần nước để uống ngày 2 lần vào sáng và tối

Cháo cá ngựa trị hen suyễn cho trẻ em

• Với trẻ em bị hen suyễn thì nên dùng dạng cháo để dễ sử dụng nhất
• Cá ngựa khô đem nghiền thành bột mịn, để trong lọ kín để dùng phần
• Mỗi lần nấu cháo hòa thêm 1- 2g bột vào cháo để cho bé ăn hằng ngày

Làm món ăn nhắm rượu từ cá ngựa

• Các ngựa khô sau khi rửa sạch đêm thái nhỏ
• Rang trên chảo nóng cho thịt cá ngựa chín, tỏa ra mùi thơm là có thể sử dụng

Cháo thịt gà cá ngựa cho nam giới bị yếu sinh lý

• Chuẩn bị nguyên liệu gồm 1 đôi hải mã, một ít nấm hương, nửa con gà, một ít rượu nếp cùng hành lá, gừng và các gia vị vừa đủ
• Sơ chế làm sạch các nguyên liệu trước khi sử dụng
• Gà đem hầm trước để lấy nước sau đó đem gỡ hết phần thịt ra
• Cho các nguyên liệu vào nồi hầm, nên cho vào nồi đất hầm là tốt nhất
• Khi cháo sôi cho thêm nước và gạo nếp vào đem ninh trên lửa nhỏ trong 1 tiếng
• Nêm nếm gia vị vừa đủ, cho thêm gừng, hành, tiêu vào ăn ngay khi còn ấm

Cá ngựa chữa sưng thận, viêm thận mãn tính

• Chuẩn bị nguyên liệu gồm 1 con cá ngựa kèm 1 quả cật lợn
• Sơ chế các nguyên liệu sạch sẽ, nên sát cật lợn với muối và chanh để loại bỏ mùi tanh và các độc tố bên ngoài
• Cá ngựa sau khi rửa sạch đem thái nhỏ, rang trên chảo nóng cho thơm rồi xay hay nghiền thành bột mịn
• Rạch một đường nhỏ bên quả cật lợn sau đó nhồi phần bột cá ngựa vào bên trong, cột kỹ lại để bột không bị rơi ra
• Đem hấp cách thủy nguyên phần cật lợn để dùng dần
• Một phần cật này có thể chia nhỏ ra dùng trong khoảng 1 tuần

Rượu cá ngựa điều trị chứng di tinh

• Chuẩn bị các dược liệu bao gồm 1 cặp cá ngựa, 6g dâm dương hoắc, 6g đại hồi, 12g khởi tử, 10g cây kỷ tử cùng khoảng 500ml rượu nếp
• Sơ chế các dược liệu dùng xếp vào bình thủy tinh, sau đó đổi rượu vào sao có đầy mặt các nguyên liệu
• Ngâm trong 30 ngày có thể sử dụng
• Mỗi ngày dùng 1 ly vào buổi tối trước khi đi ngủ sẽ thấy hiệu quả bất ngờ

Rượu ngâm hải mã chữa liệt dương

• Dùng các dược liệu gồm 30g hải mã, 200g ba kích cùng 100g dâm dương hoắc.
• Làm sạch các dược liệu, cá ngựa có thể không cần cắt ra mà để nguyên con nếu có bình lớn, sau đó xếp các dược liệu vào bình thủy tinh đã được sát khuẩn kỹ
• Đổ  lít rượu trắng ngon hoặc có thể dùng rượu bầu đá Bình Định để tăng thêm hương vị
• Ngâm trong 30 ngày có thể sử dụng nhưng càng để lâu càng cho hiệu quả tốt
• Mỗi ngày không nên dùng quá 30ml

Rượu ngâm hải mã và tắc kè tăng cường sinh lý cho phái mạnh

• Chuẩn bị 1 cặp cá ngựa, 1 cặp tắc kè, 12g khởi tử, 10g câu kỷ tử, 6g dâm dương hoắc và 6g đại hồi.
• Sơ chế sạch sẽ nguyên liệu, cá ngựa và tắc kè có thể ngâm nguyên con hoặc chặt ra tuỳ ý.
• Đổ 1 lít rượu trắng ngon, trên 40 độ vào ngâm với các nguyên liệu trong khoảng 1 tháng thì có thể dùng được.
• Mỗi ngày có thể dùng 1- 2 ly trước khi đi ngủ nhưng không nên dùng quá 30ml

Rượu hải mã chữa liệt dương do suy dương khí

• Dùng các dược liệu gồm hải mã, bàn long sâm mỗi loại 30g; cốt toái bồ và long nhãn 20g mỗi vị thuốc
• Sơ chế các dược liệu rồi xếp vào bình thủy tinh đã được sát khuẩn sạch
• Đổ ngập rượu trắng ngon, trên 40 độ vào ngâm với các nguyên liệu trong khoảng 1 tháng thì có thể dùng được.
• Mỗi ngày có thể dùng 1- 2 ly trước khi đi ngủ nhưng không nên dùng quá 30ml

Rượu cá ngựa trị vô sinh hiếm muộn

• Dùng các dược liệu gồm 30gr hải mã khô; hồng sâm và thỏ ty tử 20gr mỗi loại cùng 1,5 lít rượu trắng loại ngon
• Sơ chế các dược liệu rồi xếp vào bình thủy tinh đã được sát khuẩn sạch
• Đổ ngập rượu trắng ngon, trên 40 độ vào ngâm với các nguyên liệu trong khoảng 20 ngày là có thể dùng được

Một số lưu ý khi sử dụng cá ngựa

Cá ngựa là vị thuốc không độc, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng có thể sử dụng. Không chỉ riêng cá ngựa mà bất cứ dược liệu nào bạn cũng cần đảm bảo dùng đúng cách, đúng liều lượng để đảm bảo an toàn cho chính bản thân mình.

Ai không nên dùng cá ngựa?

Những đối tượng sau đây không nên tự ý dược dược liệu này chữa bệnh

• Người có khí nóng, người đang bị cảm sốt, khô miệng, viêm xoang, khát nước không nên dùng vị thuốc này do hải mã có tính nóng nên sẽ làm tình trạng này nặng hơn, khó chữa
• Phụ nữ đang mang thai tuyệt đối không được dùng cá ngựa vì có thể làm tăng các hormone không cần thiết và gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi
• Người chỉ đang bị cảm xoàng cũng không nên ăn hay uống rượu hải mã

Nên ngâm rượu cá ngựa trong bao lâu tốt nhất?

Các bài thuốc ngâm rượu cần phải có thời gian để các tinh chất hoàn toàn tiết ra hết, vì vậy bạn không nên quá vội vàng sử dụng. Tốt nhất nên ngâm khoảng 1 tháng hoặc tốt hơn là 2 tháng. Lúc này nếu chỉ ngâm cá ngựa không bạn sẽ thấy màu sắc rượu ngả vàng một cách rõ ràng hơn. Tuy nhiên nếu chỉ dùng cá ngựa không sẽ có mùi khá tanh nên bạn hãy bổ sung thêm một vài dược liệu để tăng át mùi này cũng như tăng thêm hiệu quả trong bồi bổ thể lực.

Phân biệt hải mã chất lượng và kém chất lượng

Hiện nay việc đánh bắt cá ngựa ngày càng khó khăn hơn do đó mức giá của vị thuốc này cũng tăng dần. Nhiều người lợi dụng tâm lý muốn chữa bệnh của người dùng mà sử dụng các sản phẩm kém chất lượng, cá ngựa chế ươn, cá ngựa đã qua sử dụng hoặc thậm chí có người còn dùng cá ngựa làm từ nhựa hay cao su để lừa gạt người dùng. Sử dụng hải mã kém chất lượng sẽ không đem lại tác dụng tốt cho sức khỏe mà ngược lại còn gây hại cho cơ thể nên cần phải cực kỳ chú ý.

Bạn có thể phân biệt cá ngựa chất lượng và kém chất lượng qua một số thông tin cơ bản sau

• Độ bóng: hải mã chất lượng thường có độ bóng, khi đưa ra ngoài nắng có thể thấy óng ánh, kể cả với loại đã phơi khô. Những loại kém chất lượng thường khá xỉn màu, chỉ thấy tối, không có độ bóng dù đã đưa ra ngoài nắng
• Độ dẻo dai: Khá cứng, nếu đưa vào nước có thể uốn cong được phần đầu và đuôi nhưng không thể dùng tay bẻ gãy được, trừ những người rất khỏe. Với những loại kém chất lượng có thể dễ bẻ vụn, đưa vào nước bị bở nát, không giữ nguyên được hình dạng ban đầu.
• Độ nhám: dùng tay sờ có thể cảm nhận được độ khô, nhám của cá ngựa chất lượng còn với những loại hàng dỏm sẽ có cảm giác nhớp
• Hình thái bên ngoài: với những sản phẩm chất lượng người bán thường sẽ giữ nguyên vẹn hình dạng bên ngoài, bạn có thể nhìn rõ các gai, mắt, mỏ, đuôi, có kích thước từ 6cm trở lên dù đã phơi khô. Những loại kém chất lượng thường có kích thước vừa nhỏ, các bộ phận không không còn nguyên vẹn.
• Mùi vị khi nướng hay rang: cá ngựa chất lượng nếu nướng lên sẽ thấy có mùi thơm, ăn có vị ngọt pha một chút mặn. Các loại kém chất lượng khi nướng nên có mùi khét, vẫn còn mùi tanh, ăn không có mùi vị gì hoặc có cảm giác buồn nôn.

Tất nhiên đây vẫn chỉ là các dấu hiệu cơ bản, tốt nhất bạn nên tìm đến những cơ sở uy tín để mua để đảm bảo chất lượng tốt nhất.

Giá cá ngựa là bao nhiêu?

Hiện nay giá cá ngựa dao động từ 500.000 – 1.200.000đ một cặp tùy theo loại, kích thước của cá ngựa và thời điểm trong năm. Bạn nên tìm đến các cơ sở uy tín, có thương hiệu rõ ràng và tìm hiểu kỹ về các địa chỉ này để mua được các sản phẩm chất lượng tốt nhất. Tránh vì tham rẻ mà mua các loại cá ngựa quá rẻ không thể đảm bảo được mùi vị và các dưỡng chất có trong dược liệu.

Hiện nay rượu Phạm Gia cũng là một trong những cơ sở có bán các sản phẩm dược liệu như cá ngựa, nhân sâm, đông trùng hạ thảo cực kỳ chất lượng. Ngoài ra Phạm Gia còn bán cả các loại rượu chất lượng để quý khách có thể ngâm rượu rất tiện lợi. Quý khách có thể liên hệ với rượu Phạm Gia theo thông tin sau

• Địa Chỉ:Làng Cù Lâm, xã Nhơn Lộc, huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định
• Điện Thoại:+84 935 326 339
• E-mail: [email protected]
• Website: ruouphamgia.com

Trên đây là một số thông tin về vị thuốc cá ngựa cũng như những công dụng và cách sử dụng hiệu quả nhất, hy vọng đã đem đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích. Đừng quên tìm mua dược liệu tại các cơ sở uy tín để bảo vệ an toàn cho chính bản thân mình và những người xung quanh khi sử dụng.